Tác giả: Tiến sĩ Art Markman
Cho dù bạn có được một số nhận thức khi bạn đến tuổi 15 tuổi, nhưng bạn thực sự không thể biết được mọi thứ. Kết quả là, bạn thường phải lắng nghe lời chỉ bảo của các nhà chuyên môn khi bạn hình thành các ý kiến của riêng bạn. Ý kiến chuyên môn nào ảnh hưởng nhiều nhất đến thái độ của bạn?
Bạn có thể nghĩ rằng bạn thường có khuynh hướng bị ảnh hưởng bởi những nhà chuyên môn có cùng ý kiến với bạn. Tuy nhiên, có nhiều nghiên cứu về thành kiến xác thực (confirmation bias) cho thấy rằng chúng ta có xu hướng tập trung vào các thông tin có tác dụng xác nhận các giả thuyết của chúng ta về thế giới.
Một bài viết khá thú vị về Bản Tin Nhân Cách và Tâm Lý Xã Hội (Personality and Social Psychology Bulletin) ấn bản tháng 1, 2012 của Jason Clark, Duane Wegener, Meara Habashi, và Abigail Evans cho thấy điều ngược lại có thể đúng.
Họ đề xuất rằng khi một nhà chuyên môn đưa ra ý kiến bất đồng với ý kiến của riêng bạn, thì niềm tin của bạn bị đe dọa. Lúc đó, bạn tin rằng các nhà chuyên môn có lẽ đang lập luận để bênh vực cho quan điểm của họ. Do đó, bạn sẽ tập trung chú ý vào các nhà chuyên môn có ý kiến bất đồng với bạn, có lẽ vì thế bạn sẽ sẵn sàng bác bỏ ý kiến của họ. Một cách nghịch lý là, bạn có thể bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi ý kiến của các nhà chuyên môn bất đồng ý kiến với bạn.
Để kiểm tra quan điểm này, những người tham gia đã thực hiện một cuộc khảo sát trên diện rộng một loạt các đề tài, một trong số đó là thái độ của họ về việc đánh thuế các loại thức uống có đường. Sau đó, những người tham gia được xem một ý kiến ủng hộ việc đánh thuế các thức uống có đường. Một số người tham gia được thông báo rằng ý kiến này là do một chuyên gia về thực phẩm và dinh dưỡng đưa ra. Những người khác thì được thông báo rằng ý kiến này do một học sinh trung học phổ thông đề xuất. Cuối cùng, bản thân ý kiến này bao gồm những lập luận được đánh giá trong một cuộc kiểm tra trước là có tính thuyết phục hoặc những lập luận được đánh giá là ít thuyết phục. Sau khi đọc các lập luận này, mọi người đã đánh giá thái độ của họ đối với việc đánh thuế các loại thức uống có đường.
Những người không tin vào việc đánh thuế các thức uống có đường đã được nghe những ý kiến không phù hợp với ý kiến ban đầu của họ. Đối với nhóm người này, việc lắng nghe phần lập luận mang tính thuyết phục của một nhà chuyên môn đã làm gia tăng đáng kể thái độ của họ đối với việc đánh thuế, trong khi đó, việc lắng nghe phần lập luận ít mang tính thuyết phục của một nhà chuyên môn đã làm giảm đáng kể thái độ của họ. Việc lắng nghe phần lập luận của một cá nhân bình thường (không phải nhà chuyên môn) đã không ảnh hưởng nhiều đến ý kiến của họ.
Điều trái ngược đã xảy ra đối với những người lắng nghe phần lập luận đồng thuận với ý kiến trước đây của họ. Trong trường hợp này, sức thuyết phục trong phần lập luận của nhà chuyên môn không ảnh hưởng nhiều đến thái độ của họ. Tuy nhiên, việc lắng nghe một ý kiến ít có tính thuyết phục do một cá nhân bình thường (không là nhà chuyên môn) đưa ra sẽ làm giảm đáng kể lập luận của họ.
Đó là, con người có vẻ ít quan tâm đến ý kiến của các nhà chuyên môn khi các chuyên gia này bất đồng với họ, nhưng thực sự quan tâm nhiều hơn đến các cá nhân bình thường khi các cá nhân này có ý kiến đồng thuận với họ. Một cuộc nghiên cứu thứ hai đã chứng minh sự mong đợi của con người cho rằng các nhà chuyên môn sẽ đưa ra những lập luận hợp lý và đây là sự giải thích hợp lý nhất cho hiệu ứng này.
Tôi tìm thấy rằng kết quả này vừa mang tính hứa hẹn vừa mang tính cảnh báo. Về mặt mang tính hứa hẹn, có vẻ rằng chúng ta có khuynh hướng đối đầu với các lập luận của những người không đồng thuận với chúng ta. Điều đó có nghĩa là tất cả chúng ta có khả năng thay đổi ý kiến của bản thân.
Tuy nhiên, về mặt mang tính cảnh báo, thế giới hiện đại hôm nay tạo ra cho chúng ta rất nhiều những chọn lựa về ý kiến mà chúng ta muốn lắng nghe. Đó là, mặc dù chúng ta có thể học hỏi được từ những người không đồng ý với chúng ta, nhưng chúng ta không nhất thiết phải lắng nghe những gì họ nói. Khi được chọn lựa, đa số mọi người đều thích lắng nghe những người đồng ý với họ hơn là lắng nghe những người bất đồng với họ.
Nguồn:
0 comments:
Post a Comment