BẠN CÓ NÊN TIÊU THỤ THỰC PHẨM HẾT HẠN SỬ DỤNG KHÔNG?
Hạn sử dụng (expiration dates) cũng giống như kỳ hạn công việc đang đe dọa: chúng hiện ra lù lù trên đầu, và nếu thậm chí bạn bị trễ một ngày, bạn cũng sẽ gặp rắc rối to.
Nhưng thỉnh thoảng, thực phẩm có thể có giá trị tiêu thụ cho một ngày, một tuần, một năm, hoặc thậm chí nhiều năm sau khi các con số được đóng trên sản phẩm.
Thật vậy, Doug Rauch – nguyên chủ tịch của chuỗi siêu thị Trader Joe’s – đang biến “thực phẩm hết hạn sử dụng” thành một ngành kinh doanh cho riêng ông. Sắp tới vào tháng Năm, ông sẽ khai trương một cửa hàng thực phẩm ở khu vực Boston lấy tên là The Daily Table – đây sẽ là một siêu thị mà tất cả các mặt hàng đều có chung một yếu tố: Chúng đều quá hạn sử dụng (sell-by date).
Bạn nên biết điều này: “Thuật ngữ về hạn sử dụng sản phẩm có thể gây hiểu lầm”, theo giải thích của chuyên gia dinh dưỡng Alan Aragon, thạc sĩ khoa học. Người ta sẽ bị lầm lẫn với 3 thuật ngữ phổ biến, ông giải thích:
Bán trước ngày (sell-by)
Đây là một hướng dẫn bảo quản thực sự không rõ ràng. Hướng dẫn này không liên quan đến hạn sử dụng, tính không an toàn, hoặc mùi vị của thực phẩm. Hướng dẫn này hoàn toàn không tương đồng với ngày hết hạn sử dụng.
Tốt nhất trước ngày/Tốt nhất nếu được sử dụng trước ngày (Best before/Best if used before)
Một dấu chỉ cho thấy mùi vị và vẻ bên ngoài của thực phẩm, nhưng không nhất thiết là dấu chỉ cho thấy tính an toàn của thực phẩm.
Được sử dụng trước ngày (Used by)/Ngày hết hạn sử dụng (Expiration date)
Đây là một dấu chỉ rõ ràng nhất về tính an toàn của thực phẩm. Nếu bạn tiêu thụ một loại thực phẩm đã quá một ngày “được sử dụng trước ngày”, thì bạn có thể đang mạo hiểm. Dấu chỉ “sử dụng trước ngày” (used by) tương đồng với “ngày hết hạn sử dụng” (expiration date).
Nhưng làm thế nào để bạn thực sự biết rõ một loại thực phẩm có an toàn để tiêu thụ không? Câu hỏi này rất khó trả lời vì đây là một chủ đề rất khó nghiên cứu: Chúng ta khó xác định được thời điểm một loại thực phẩm có vẻ bên ngoài và mùi vị không lý tưởng và khi nào nó đích thực không an toàn, ông Aragon giải thích. “Thực phẩm có thể an toàn để tiêu thụ ngay cả khi nó có vẻ bên ngoài và mùi vị không gây ấn tượng”, ông nói.
Một kinh nghiệm chung: “Thực phẩm càng được tinh chế và xử lý nhiều, thì bạn càng có thể giữ được lâu hơn so với ngày hết hạn sử dụng”, ông Aragon nói. Lưu ý đến lượng nước rất thấp trong các loại thực phẩm này – môi trường mà các vi sinh vật không thể phát triển, đặc biệt khi các chất bảo quản được thêm vào, ông nói. Trường hợp ngoại lệ: các loại thịt – đặc biệt các loại được xử lý (processed meats) chẳng hạn như thịt bánh mì, các loại hot dog, và xúc xích. Ông Aragon nói rằng, “Bạn không nên ăn các loại thực phẩm này khi đã quá hạn tiêu thụ”. Các loại thực phẩm này có một nguy cơ khá cao về một loại vi khuẩn có tên là listeria – mà có thể dẫn đến một dạng bệnh nhiễm trùng được gọi là bệnh nhiễm listeria (listeriosis), mà trong một số trường hợp có thể dẫn đến tình trạng viêm màng não.
Sau đây là 7 loại thực phẩm (theo phác thảo của ông Aragon) và thời hạn sử dụng của chúng – thậm chí sau ngày hết hạn tiêu thụ:
Các sản phẩm đóng lon (Canned goods): Đa số các loại thực phẩm đóng lon có hạn sử dụng từ 1 đến 4 năm – nhưng bảo quản loại thực phẩm này ở nơi tối, mát mẻ, đồng thời lon thực phẩm không bị móp cũng như trong tình trạng tốt, thì bạn có thể gia tăng hạn sử dụng một cách an toàn từ 3 đến 6 năm.
Thực phẩm đông lạnh (Frozen foods): Các loại thực phẩm này cũng giống như các sản phẩm đóng lon: có thể gia tăng hạn sử dụng. Ngoại lệ? Thịt.
Trứng: Đây là dấu chỉ: Cho một quả trứng vào một tô nước. Nếu trứng nổi lên, thì số lượng vi khuẩn là quá cao và không an toàn để ăn. Vi khuẩn tạo ra hơi với số lượng lớn, làm cho trứng nổi trên mặt nước, cho bạn thấy là trứng đã bị hư.
Nui (Pasta): Nui là một sản phẩm khô và khó bị hư thối – nui không chứa nước bên trong. Khi nào nui chưa có mùi hôi, thì bạn vẫn có thể giữ nui trong một thời gian lâu hơn hạn sử dụng.
Bánh mì (Bread): Bạn có thể giữ bánh mì lâu hơn hạn sử dụng ghi trên bao một cách đáng kể nếu bạn bảo quản bánh mì trong tủ lạnh hoặc tủ đông đá. Khi nào bạn chưa thấy dấu hiệu bị mốc meo, thì bánh mì vẫn còn có thể ăn được. Trái cây (hoa quả) và rau quả tươi: Nhìn bên ngoài, ngửi, và sờ vào các loại thực phẩm này – nhờ đó bạn có thể biết được một loại thực phẩm còn tốt hay đã hư thối. (Trở về đầu trang)
CÁC TÁC HẠI SỨC KHOẺ CỦA VIỆC NGỒI NHIỀU
Chúng ta đều biết ngồi quá nhiều là không tốt, và hầu như theo trực giác chúng ta sẽ cảm thấy một chút tội lỗi sau khi xem truyền hình trong nhiều giờ. Nhưng điều gì thực sự không tốt đã xảy ra trong cơ thể chúng ta khi chúng ta ngồi gần tám tiếng mỗi ngày (thời gian trung bình cho một người thành niên ở Hoa Kỳ)? Có nhiều vấn đề, theo lời của bốn chuyên gia, mà họ đã trình bày chi tiết một loạt các vấn đề từ đầu đến chân.
TỔN THƯƠNG CƠ QUAN
Bệnh tim mạch
Các cơ bắp đốt cháy lượng chất béo ít hơn và máu chảy cũng chậm hơn trong suốt thời gian ngồi lâu, do đó cho phép các axit béo dễ dàng gây tắc nghẽn tim. Quá trình ngồi lâu được xem có liên quan đến chứng cao huyết áp và cao cholesterol, và những người dành đa số thời gian để ngồi sẽ có khả năng mắc bệnh tim mạch nhiều gấp 2 lần so với những người giảm thiểu thời gian để ngồi.
Tăng Sản Tuyến tuỵ
Tuyến tuỵ sản xuất insulin, một loại kích thích tố có chức năng vận chuyển glucoza (glucose) đến các tế bào để làm năng lượng. Nhưng các tế bào trong các cơ ít hoạt động không sẵn sàng đáp ứng lại insulin, vì vậy, tuyến tuỵ sẽ sản xuất insulin nhiều hơn nữa, hiện tượng này có thể dẫn đến bệnh tiểu đường và các tình trạng bệnh khác. Một nghiên cứu năm 2011 đã tìm thấy khả năng đáp ứng insulin (insulin response) bị suy giảm chỉ sau một ngày ngồi quá lâu.
Ung thư Đại Tràng
Các nghiên cứu đã liên kết việc ngồi nhiều với nguy cơ cao mắc bệnh ung thư đại tràng (colon cancer), ung thư vú và ung thư nội mạc tử cung (endometrial cancer). Người ta vẫn chưa rõ lý do, nhưng một giả thuyết cho rằng lượng insulin dư thừa sẽ tạo điều kiện cho sự phát triển của tế bào. Một giả thuyết khác thì cho rằng sự vận động thường xuyên sẽ làm tăng các chất chống oxy hoá tự nhiên có khả năng tiêu diệt các gốc tự do gây tổn thương tế bào – và có thể gây ung thư.
THOÁI HOÁ CƠ
Bụng Xốp (Mushy Abs)
Khi bạn đứng, di chuyển hoặc thậm chí ngồi thẳng lưng, các cơ bụng giúp giữ cho bạn có tư thế thẳng đứng. Nhưng khi bạn ngồi sụp xuống ghế, thì các cơ bụng mất hết tác dụng. Các cơ lưng bị kéo căng và cơ bụng bị suy yếu tạo nên một liên minh phá hỏng dáng điệu và do đó có thể làm tăng độ cong tự nhiên của cột sống, một tình trạng được gọi là tăng độ ưỡn cột sống (hyperlordosis hoặc swayback).
Co Cứng Hông
Vùng hông linh hoạt sẽ giúp bạn giữ được thăng bằng, nhưng những người ngồi thường xuyên rất hiếm khi kéo giãn các cơ gấp hông(hip flexor: giúp xương đùi di chuyển về phía trước) ở phía trước, do đó làm cho các cơ này trở nên ngắn lại và bị co cứng, hạn chế phạm vi chuyển động và sải chân.Các nghiên cứu đã cho thấy rằng giảm vận động hông là một lý do chính làm cho những người cao tuổi có xu hướng bị ngã quỵ.
Cơ Mông Suy Yếu
Quá trình ngồi hoàn toàn không đòi hỏi các cơ mông của bạn phải làm việc, do đó chúng trở nên quen thuộc với điều này. Các cơ mông bị mềm yếu sẽ làm tổn thương đến khả năng duy trì tư thế nghỉ, khả năng bước đi và khả năng duy trì một bước dài mạnh mẽ của bạn.
CÁC RỐI LOẠN Ở CHÂN
Giảm Tuần Hoàn ở Chân
Ngồi nhiều giờ sẽ làm cho máu lưu thông chậm lại, do đó làm cho chất lỏng ứ đọng ở chân. Các vấn đề, từ mắt cá chân bị sưng và các tĩnh mạch bị giãn đến tình trạng máu đóng cục nguy hiểm, được gọi là chứng huyết khối tĩnh mạch sâu (deep vein thrombosis – DVT).
Xương Mềm
Các hình thức vận động chịu sức nặng chẳng hạn như đi bộ và chạy bộ có tác dụng kích thích hông và các xương ở phần bên dưới cơ thể phát triển dày hơn, có mật độ lớn hơn và cứng chắc hơn. Các nhà khoa học cho rằng sự gia tăng các trường hợp loãng xương (osteoporosis) gần đây phần nào là do thiếu vận động.
CÁC RẮC RỐI Ở ĐẦU
Não Sương Mù (Foggy Brain)
Các cơ vận động giúp bơm máu tươi và oxy qua não và kích thích não phóng thích nhiều loại chất hóa học làm tăng tâm trạng và chức năng não. Khi chúng ta ít vận động trong một thời gian dài, tất cả mọi thứ sẽ chậm lại, bao gồm chức năng não.
Trật Cổ
Nếu hầu hết thời gian bạn ngồi là tại bàn làm việc, vươn cổ hướng về phía bàn phím hoặc nghiêng đầu sang một bên để giữ điện thoại trong khi đang đánh máy có thể sẽ làm kéo căng các đốt sống cổ và dẫn đến tình trạng mất thăng bằng vĩnh viễn.
Đau Nhức Vai và Lưng
Không chỉ cổ bị rũ xuống. Hành động ngồi trườn về phía trước làm cho vai và các cơ lưng bị kéo giãn quá mức, đặc biệt là cơ thang(trapezius), bộ phận kết nối cổ và vai.
CÁC VẤN ĐỀ Ở LƯNG
Cột Sống Không Thể Uốn Cong
Khi chúng ta di chuyển khắp nơi, các đĩa đệm mềm nằm giữa các đốt sống giãn ra và co lại như những miếng bọt biển, hấp thụ máu tươi và các chất dinh dưỡng. Nhưng khi chúng ta ngồi trong một thời gian dài, các đĩa đệm bị đè xuống không đều. Một loại protein có tên là collagen sẽ trở cứng ở xung quanh, hỗ trợ các gân và dây chằng.
Tổn Thương Đĩa Đệm
Những người ngồi nhiều sẽ có nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm phần thắt lưng (herniated lumbar disk) cao hơn. Một loại cơ được gọi là cơ thắt lưng (psoas) đi qua khoang bụng và khi nó bị siết chặt, sẽ kéo phần trên cột sống thắt lưng ra phía trước. Khi đó trọng lượng cơ thể sẽ tựa hoàn toàn vào các xương ngồi (ischial tuberosity) thay vì được phân bố dọc theo vòm của cột sống.
Tỷ Lệ Tử Vong Do Ngồi Nhiều
Trong một nghiên cứu kéo dài 8,5 năm, những người dành nhiều thời gian xem truyền hình nhất sẽ có nguy cơ tử vong cao hơn những người xem truyền hình chưa đến một giờ mỗi ngày là 61%.
Tư Thế Ngồi Đúng
Nếu bạn thường xuyên ngồi, hãy cố gắng ngồi đúng tư thế. Giống như Mẹ vẫn hay thường dạy: “Ngồi thẳng lên”.
- Không ngồi trườn người về phía trước
- Thả lỏng vai
- Cánh tay để gần bên hông
- Khuỷu tay cong 90 độ
- Phần lưng dưới có thể được hỗ trợ bằng đệm (gối)
- Bàn chân đặt trên sàn nhà
VÌ VẬY CHÚNG TA CÓ THỂ LÀM GÌ? CÁC ĐỀ XUẤT CỦA CHUYÊN GIA
Ngồi trên một vật gì đó có thể lắc lưchẳng hạn như một quả banh tập thể dục hoặc thậm chí một cái ghế không có phần dựa lưng để bắt buộc các cơ chính của bạn hoạt động. Ngồi thẳng lưng và giữ bàn chân nằm phẳng trên sàn nhà phía trước mặt bạn, như thế chúng sẽ chống đỡ cho khoảng 1 phần 4 trọng lượng cơ thể của bạn.
Kéo giãn các cơ gấp ở hôngtrong vòng 3 phút cho mỗi bên mỗi ngày một lần.
Đi bộ trong thời gian quảng cáokhi bạn đang xem truyền hình. Thậm chí với tốc độ chậm như ốc sên (1,6 km/giờ) cũng sẽ đốt cháy lượng calorie gấp 2 lần so với ngồi, và tập thể dục với cường độ cao thậm chí sẽ còn tốt hơn nữa.
Thay đổi giữa ngồi và đứngở nơi làm việc của bạn. Nếu bạn không thể làm điều đó, thì cứ khoảng nửa giờ bạn có thể đứng lên và đi bộ.
Thử các tư thế yoga – tư thế con bò và con mèo – để cải thiện khả năng kéo giãn và co gấp ở lưng của bạn. (Trở về đầu trang)
CÁCH CHỮA TRỊ “KỲ LẠ” CHO CHỨNG ĐAU BỤNG KINH
Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS: các triệu chứng có thể bao gồm thay đổi tâm trạng, ngực chạm vào đau, thèm ăn, mệt mỏi, khó chịu, và trầm cảm) hoàn toàn không thú vị chút nào. May mắn thay, có một loại thuốc mới có thể giúp giảm nhẹ - và có lẽ bạn cũng đã được nghe về điều này. Uống Viagra có thể làm dịu cơn đau bụng kinh, theo một nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí Human Reproduction.
Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã tuyển chọn 25 phụ nữ bị đau bụng kinh từ mức trung bình đến nặng. Một nửa trong số họ đã dùng 100 mg sildenafil citrate – thành phần chính của thuốc Viagra – trong khi nhóm còn lại sử dụng giả dược (placebo). Điều thú vị là, những người phụ nữ đã được yêu cầu đưa các viên thuốc vào âm đạo, với quan niệm cho rằng việc đặt thuốc gần vùng bạn đang bị đau sẽ giúp các viên thuốc đi vào máu nhanh hơn và đến các mạch máu chịu trách nhiệm cho những cơn đau sớm hơn, theo lời tác giả nghiên cứu, bác sĩ Richard Legro, giáo sư khoa sản/phụ (obstetrics/gynecology) tại trường Đại Học Bang Pennsylvania (Pennsylvania State University).
Kết quả thế nào? Những phụ nữ sử dụng sildenafil citrate cảm thấy cơn đau giảm đi nhiều hơn so với nhóm sử dụng giả dược lên đến 4 giờ sau khi sử dụng thuốc, và không hề có các tác dụng phụ nào được báo cáo. “Chúng tôi đưa ra giả thuyết rằng loại thuốc này giúp thư giãn các mạch máu – các mạch máu này thải ra các chất gây đau bụng kinh – nhanh hơn so với các loại thuốc khác “, bác sĩ Legro nói.
Các nhà nghiên cứu vẫn cần phải kiểm tra các tác dụng của các liều lượng khác nhau và các phương pháp sử dụng thuốc (phương pháp uống bằng miệng so với phương pháp đưa vào âm đạo). Cho đến khi các kết quả nghiên cứu của họ được công bố, thì bạn có thể sử dụng ba phương pháp sau đây để đánh bại các triệu chứng tiền kinh nguyệt.
Lời khuyên cho hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS) thông thường xem ra không hữu ích lắm. Khi bạn đang chịu đựng các cơn đau bụng dữ dội, tâm trạng khó chịu cực độ, và đang thèm ăn thật nhiều bánh quy Nutter Butters, thì có lẽ tốt nhất bạn nên dùng một nắm thuốc bổ sung canxi để ném vào cá nhân nào ban đầu đã đề xuất bạn sử dụng các loại thuốc bổ sung này. Và vì vậy 42 triệu người trong chúng ta vẫn phải vật lộn với các triệu chứng làm suy nhược cơ thể mỗi tháng. Chìa khoá thực sự để giảm bớt sự trừng phạt hàng tháng này là thực hiện một vài thay đổi lối sống đơn giản.
Ngồi trên sàn nhà
Một tư thế tập Yoga đơn giản giống như là góc phẳng(reclining bound angle) sẽ mở ra vùng xương chậu giúp làm giảm đầy hơi, đau vùng bụng, và tình trạng mệt mỏi, theo lời của bà Walden Patricia, tác giả của sách Yoga cho một Chu Kỳ Kinh Nguyệt Khoẻ Mạnh (Yoga for a Healthy Menstrual Cycle). Cách thực hiện: Ngồi trên sàn nhà với một cái gối dài đặt ở phía sau, bên dưới chạm vào xương cùng và bên trên được phủ bằng một tấm chăn được gấp lại. Hãy ngả lưng vào gối, tựa đầu vào chăn. Đặt hai lòng bàn chân của bạn chạm vào nhau và để cho đầu gối và đùi dẹt sang 2 bên. Giữ tư thế này trong khoảng từ 5 -10 phút, hít thở sâu.
Tránh chế độ ăn Hershey
Tập trung vào những bữa ăn nhỏ chứa cả 2 chất đạm(protein) và chất xơ (fiber) để giữ cho lượng đường trong máu được cân bằng, giúp làm chậm tốc độ tiêu hoá, và làm giảm cơn thèm ăn quá mức, theo lời của chuyên gia dinh dưỡng Nadine Taylor, tác giả của sách 25 Phương Pháp Tự Nhiên Giúp Thuyên Giảm Hội Chứng Tiền Kinh Nguyệt (25 Natural Ways to Relieve PMS).
Sử Dụng Các Loại Thuốc Sau Đây
Yêu cầu bác sĩ của bạn điều chỉnh chế độ sử dụng thuốc tránh thai. Trong 1 nghiên cứu gần đây của Trường Đại Học Y Khoa Yale (Yale University School of Medicine), các loại thuốc tránh thai uống bằng miệng có khả năng làm giảm các triệu chứng tiền kinh nguyệt đến 50% trong gần một nửa số người tham gia khi sử dụng 24 viên hooc môn (hormone pill) và 4 viên đường (sugar pill). Đối với tình trạng thay đổi tâm trạng nghiêm trọng, hãy nên xem xét một nhóm thuốc chống trầm cảm (antidepressant) có tác dụng làm tăng nồng độ serotonin (chẳng hạn như thuốc Prozac, Zoloft, và Paxil). Việc sử dụng các loại thuốc này trong nửa chu kỳ kinh nguyệt sau hoặc với 1 liều lượng thấp (bác sĩ sẽ quyết định tuỳ thuộc vào loại thuốc được chỉ định) có thể có lợi cho bạn, theo lời tiến sĩ Diana Taylor, tác giả của sách Taking Back the Month. (Trở về đầu trang)
NGUYÊN NHÂN NHỨC ĐẦU GÂY NGẠC NHIÊN
Khi các nhà nghiên cứu yêu cầu những người bị các cơn đau đầu do nhai kẹo cao su từ bỏ thanh kẹo vị bạc hà này trong vòng 1 tháng, thì 86% người trong số này cho thấy tình trạng nhức đầu của họ có các dấu hiệu được cải thiện, nhiều người trong số này được thuyên giảm hoàn toàn. Và khi những người tham gia nghiên cứu đã được cải thiện quay trở lại thói quen nhai kẹo cao su, thì lập tức tất cả đều gặp phải tình trạng tái phát các triệu chứng.
Điều gì không tốt về sản phẩm tạo mùi thơm cho hơi thở này? Kẹo cao su có thể có 2 vấn đề, theo giải thích của bác sĩ Robert Cowan, Thành Viên Của Tổ Chức Điều Dưỡng Hoa Kỳ (Fellows of the American Academy of Nursing - FA.A.N), giám đốc Bệnh Viện Điều Trị Nhức Đầu Đại Học Stanford (Stanford University’s Headache Clinic). Chất aspartame được tìm thấy trong nhiều nhãn hiệu có thể kích hoạt hiện tượng đập mạnh trong đầu, và hành động nhai kẹo cao su cũng có thể tạo áp lực lên khớp có chức năng nối hàm của bạn với hộp sọ. Áp lực ở đây gây ra tình trạng căng cơ và mệt mỏi, dẫn đến các cơn đau căng đầu, ông giải thích.
Mặc dù bác sĩ Cowan cảnh báo rằng kẹo cao su có khả năng không phải là yếu tố kích hoạt những cơn nhức đầu của mọi người, nhưng bạn có thể kiểm tra vấn đề này theo cách rất đơn giản: điều bạn phải làm là từ bỏ thói quen nhai kẹo cao su để xem nó có phải là thủ phạm gây ra các cơn nhức đầu không. Hãy đổi lấy các loại kẹo cao su vị bạc hà không chứa chất aspartame trong vòng một tháng, và quan sát xem các triệu chứng của bạn có được cải thiện không, bác sĩ Cowan gợi ý. (Trở về đầu trang)
ĐI BỘ NHIỀU HƠN ĐỂ CẮT GIẢM NHỒI MÁU CƠ TIM VÀ ĐỘT QUỴ
Các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ hơn 9300 người thành niên bị tiền tiểu đường ở 40 quốc gia. Những người bị tiền tiểu đường có nhiều nguy cơ gặp phải các vấn đề về tim mạch, chẳng hạn như nhồi máu cơ tim và đột quỵ
Tất cả những người tham gia nghiên cứu được ghi danh trong các chương trình với mục đích tăng cường hoạt động thể chất cho họ, giảm cân dư thừa và cắt giảm các loại thực phẩm chứa nhiều chất béo từ những chế độ ăn của họ. Số lượng trung bình các bước được thực hiện mỗi ngày của những người tham gia được ghi lại vào lúc bắt đầu các chương trình và vào thời điểm 12 tháng sau đó.
Số lượng đi bộ vào lúc bắt đầu chương trình và những thay đổi về số lượng đi bộ sau hơn 12 tháng đã tác động lên nguy cơ mắc bệnh tim của những người tham gia, theo nghiên cứu này, đã được công bố vào ngày 19 tháng 12 trên tạp chí The Lancet.
Đối với mỗi người, khi đi thêm được 2000 bước chân mỗi ngày so với lúc bắt đầu nghiên cứu, thì họ có khả năng giảm được 10% nguy cơ mắc bệnh tim trong những năm tiếp theo. Và cứ mỗi lần gia tăng 2000 bước chân mỗi ngày trong suốt giai đoạn nghiên cứu, thì nguy cơ mắc bệnh tim giảm thêm được 8%, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy.
Ví dụ, nếu một người A đi 4000 bước chân mỗi ngày vào lúc bắt đầu nghiên cứu và không thay đổi số lượng đó trong suốt năm tới, và người B đi được 6000 bước chân mỗi ngày vào lúc bắt đầu nghiên cứu và tăng lên 8000 bước chân mỗi ngày trong suốt năm sau, thì người B sẽ giảm được 18% nguy cơ mắc bệnh tim so với người A vào thời điểm kết thúc cuộc nghiên cứu, các nhà nghiên cứu cho biết.
“Các kết quả nghiên cứu của chúng tôi cung cấp các bằng chứng mới cho thấy rằng: việc thay đổi mức độ hoạt động thể chất đơn thuần bằng cách gia tăng số lượng các bước chân có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tim”, tiến sĩ Thomas Yates, trưởng nhóm nghiên cứu, thuộc trường Đại Học Leicester(University of Leicester), Anh Quốc, đã phát biểu trên bản tin của tạp chí.
“Điều quan trọng là, những lợi ích này đã được nhìn thấy bất kể trọng lượng cơ thể hoặc mức độ hoạt động vào lúc khởi đầu”, tiến sĩ Yates nói. “Những phát hiện mới này cung cấp bằng chứng có tính thuyết phục nhất về tầm quan trọng của hoạt động thể chất ở những nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao và sẽ cung cấp thông tin cho các chương trình phòng chống bệnh tim mạch và bệnh tiểu đường (đái tháo đường) trên toàn thế giới”.
Tình trạng tiền tiểu đường ảnh hưởng đến gần 8% số người thành niên (344 triệu) trên toàn thế giới, và con số này dự kiến sẽ tăng lên 8,4% (472 triệu) vào năm 2030. (Trở về đầu trang)
ĐIỀU GÌ XẢY RA KHI BẠN BỊ CHẤN THƯƠNG ĐẦU GỐI
Tháng thứ 1: Một khi sụn bị tổn thương, các tế bào đầu gối trở nên bị viêm nhiễm
Tháng thứ nhất đến tháng thứ sáu: Nếu không được điều trị, tình trạng viêm sẽ lan ra, và sụn(cartilage) ở xung quanh vùng chấn thương trực tiếp sẽ bắt đầu bị phá hủy.
Năm thứ 1: Tình trạng tổn thương sẽ lan đến vùng sụn khoẻ mạnh ở lân cận, giống như những gợn sóng trên mặt hồ.
Năm thứ 2: Bạn có thể sẽ vẫn không bị đau nhức, nhưng các protein miễn dịch đã bắt đầu phá vỡ các khung xương kiên cố có chức năng bảo vệ đầu gối. Hình chụp MRI có thể phát hiện những biến đổi ban đầu ở sụn và xương, được gọi là giai đoạn tiền viêm xương khớp (pre-osteoarthritis).
Năm thứ 4: Sụn đã bị mòn khá nhiều đến nỗi các cấu trúc xương và các dây thần kinh bắt đầu cọ xát với nhau, và như thế đầu gối của bạn bắt đầu bị đau nhức. Lớp niêm mạc mềm quanh khớp bị sưng phồng lên. Việc tiêm cortisone hoặc axit hyaluronic có thể giảm bớt được cơn đau và tình trạng sưng.
Năm thứ 5 đến năm thứ 10: Sụn có thể không còn đóng vai trò của bộ phận giảm va chạm (shock absorber), tạo điều kiện cho xương cọ xát với nhau và hình thành các gai xương có khả năng phá hủy khớp. Những gì đã xảy ra cách đây nhiều năm với một vết nứt nhỏ trong sụn giờ đây trở thành chứng viêm xương khớp (osteoarthritis) hoàn chỉnh, bác sĩ gọi đây là bệnh khớp giai đoạn cuối. Chọn lựa duy nhất của bạn là thay thế khớp hoàn toàn. (Trở về đầu trang)
Ăn một quả táo mỗi ngày có thể không phải đi bác sĩ (one apple a day keeps the doctor away), nhưng đừng cho rằng tất cả những câu châm ngôn của người xưa đều đúng. Đó là nhịn đói trong lúc bị cảm lạnh? Sự thật hoàn toàn ngược lại: Cơ thể của bạn cần đến chất dinh dưỡng và các hợp chất trong thức ăn để tăng cường hệ miễn dịch chống lại các virut và giúp tăng tốc quá trình hồi phục, theo giải thích của bác sĩ tiến sĩ Dayong Wu, một nhà khoa học tại Phòng Thí Nghiệm Dinh Dưỡng Miễn Dịch (Nutritional Immunology Laboratory) thuộc trường Đại Học Tufts (Tufts University).
Nhưng thực phẩm có tác dụng 2 chiều: “Cũng có một số thực phẩm ảnh hưởng xấu đến khả năng đề kháng bệnh của cơ thể”, ông nói thêm. Vì mùa đông là một mùa thích hợp cho bệnh cúm, cho nên hãy dự trữ trong nhà bếp của bạn nhiều thực phẩm tăng cường miễn dịch dành cho những lúc trước khi bạn bị nhiễm bệnh, và nếu không may, bạn đang cố gắng chống lại cơn bệnh. Đề xuất nào bạn nên tin tưởng và đề xuất nào bạn nên bỏ qua khi cố gắng sống khỏe mạnh vào mùa này? Đây là sự thật về 5 huyền thoại về phương pháp phòng chống bệnh cúm.
Huyền thoại: Vitamin C là chất dinh dưỡng quan trọng nhất giúp tăng cường miễn dịch.
Sự thật: Vitamin D cũng có lợi tương tự: Những người tiêu thụ khoảng 2000 đơn vị quốc tế (IU: 40 IU = 1 microgram) vitamin D mỗi ngày trên 2 năm sẽ có ít nguy cơ bị bệnh hơn những người bị thiếu hụt vitamin D, theo một nghiên cứu mới đây ở Úc.
Lý Do: Nếu không có đủ số lượng vitamin D trong cơ thể, thì các tế bào T(T-cell) – một phần quan trọng của hệ miễn dịch – sẽ không hoạt động và không phản ứng lại các virut và vi khuẩn xâm nhập. Do đó, hãy tiếp tục tiêu thụ 2000 IU vitamin D: Cá là loại thực phẩm giàu vitamin D nhất, mặc dù dầu cá có lợi cho việc chống lại một số chứng bệnh mãn tính, nhưng một số loại axit béo trong hợp chất này có thể ức chế chức năng của các tế bào miễn dịch và làm hạn chế khả năng phòng thủ của cơ thể chống lại bệnh cúm, theo lời của bác sĩ Wu. Tiêu thụ dầu cá với liều lượng cao có nguy cơ làm giảm đáng kể khả năng phòng thủ của cơ thể chống lại bệnh cúm và làm trì hoãn quá trình hồi phục sau khi mắc bệnh, ông cảnh báo.
Huyền thoại: Rượu bia có thể tàn phá hệ miễn dịch của bạn, làm tăng cơ hội bị cảm lạnh và làm cho các triệu chứng trở xấu.
Sự thật: Theo báo cáo từ nghiên cứu mới tại trường Đại Học Y Khoa và Khoa Học Oregon (Oregon Health and Science University), tiêu thụ rượu bia với lượng vừa phải thực sự có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch của bạn và giúp chống lại bệnh nhiễm trùng.
Lý do: Các nhà nghiên cứu vẫn chưa rõ nguyên nhân chính xác là gì, nhưng họ nghĩ rằng một vài trong số các lợi ích của rượu bia mà chúng ta đã biết – chẳng hạn như các chất chống oxy hoá bảo vệ các tế bào chống lại các gốc tự do – có thể liên quan đến khả năng gia tăng miễn dịch. Và vì các nghiên cứu đã tìm thấy rằng bia cũng có các lợi ích tương tự như rượu vang, do đó chìa khoá để chống lại cảm lạnh không phải là bạn uống gì, nhưng là bạn uống bao nhiêu. Người nghiện rượu (bia) nặng cho thấy khả năng đề kháng chống lại các virut càng kém hơn so với những người tiêu thụ ở mức độ vừa phải hoặc kiêng rượu (bia). Bạn chỉ nên tiêu thụ 1 hoặc 2 ly rượu (bia) mỗi ngày.
Huyền thoại: Uống nước cam sẽ giúp ngăn ngừa cảm lạnh.
Sự thật: Nước cam có thể có lợi, nhưng theo một nghiên cứu mới từ trường Đại học Florida (University of Florida), những người uống một ly nước ép dâu đỏ (cranberry: quả nam việt quất) mỗi ngày thì sẽ ít gặp phải các triệu chứng cảm lạnh và cảm cúm hơn so với những người không uống.
Lý do: Nước ép dâu đỏ có chất chống oxy hoá giúp tăng cường miễn dịch và Vitamin C, giống như nước cam, nhưng nó còn chứa thêm các chất dinh dưỡng có tên là proanthocyanidin. Các chất này tương tác với các tế bào miễn dịch ở ruột của bạn để đặt chúng vào trạng thái luôn sẵn sàng, cho phép hệ miễn dịch của bạn đáp ứng nhanh hơn và tốt hơn khi bị virut tấn công, tiến sĩ Susan Percival tác giả nghiên cứu giải thích rằng uống hai ly – khoảng 15 ounces (443 ml) - nước ép dâu đỏ mỗi ngày sẽ giữ cho cơ thể bạn luôn sẵn sàng chống lại những cuộc tấn công.
Huyền thoại: Súp mì gà(chicken noodle soup) có tác dụng ngăn chặn cảm lạnh và cảm cúm
Sự thật: Các bà mẹ thực sự là những người biết rõ điều này nhất: Trong một nghiên cứu có tính bước ngoặc, bác sĩ Stephen Rennard, tại Trung Tâm Y Tế thuộc Trường Đại Học Nebraska (University of Nebraska Medical Center) đã chứng minh rằng cách chữa trị cảm lạnh nối tiếng này thực sự có thể giúp chống lại virut.
Lý do: Bác sĩ Rennard đã phát hiện rằng súp mì gà có tác dụng như một chất kháng viêm, ngăn chặn các bạch cầu trung tính – một loại tế bào máu trắng đóng vai trò thúc đẩy quá trình viêm – tích lũy trong đường hô hấp của bạn. Thêm vào đó, một nghiên cứu ở Nhật năm 2009 đã tìm thấy rằng bản thân thịt gà chứa một loại axit amin tương tự như một loại thuốc trị viêm phế quản được bác sĩ kê toa, giúp làm loãng dịch nhầy trong phổi, cho phép bạn ho các thứ bên trong ra nhanh hơn. Còn tốt hơn nữa? Các sản phẩm được đóng lon cũng mang lại lợi ích tương tự như nước súp mì gà được làm tại nhà trong việc ngăn chặn tình trạng viêm. Tuy nhiên, bạn nên sử dụng các sản phẩm súp mì gà đóng lon: bác sĩ Rennard tin rằng chính sự kết hợp giữa các loại rau quả, thịt gà, và nước dùng đã làm cho món súp này trở nên hiệu quả như vậy.
Huyền thoại: Nước ngọt ginger ale sẽ giúp cho dạ dày của bạn được dễ chịu.
Sự thật: Không phải là do nước giải khát này, nhưng do chất liệu cấu tạo đã tạo nên tên gọi đó.
NÃO TRỞ NÊN NGHIỆN CỜ BẠC NHƯ THẾ NÀO
Khi Shirley ở độ tuổi 20, cô và một số bạn bè lái xe đến Las Vegas trong một chuyến đi chơi. Đó là lần đầu tiên Shirley đánh bạc. Khoảng 1 thập kỷ sau, trong lúc đang làm luật sư ở Miền Đông Hoa Kỳ, thỉnh thoảng bà cũng ghé thăm sòng bạc ở Atlantic City, bang New Jersey. Tuy nhiên, vào độ tuổi gần 50, bà đã trốn việc 4 lần một tuần để đến các sòng bạc mới khai trương ở bang Connecticut. Bà hầu như luôn luôn chơi bài xì-dzách (blackjack), mạo hiểm cả ngàn đô la trong mỗi vòng đánh – đến nỗi phải tìm 35 xu dưới ghế xe để trả lệ phí cầu trên đường bà lái xe về nhà. Cuối cùng, Shirley dùng từng đồng xu bà làm ra và rút hết số tiền bà có trong các thẻ tín dụng để đánh bạc. Bà nói, “lúc đó tôi luôn tìm cách để đánh bạc. Tôi thích lắm, tôi thích cảm giác kích thích cao độ mỗi khi đánh bạc”.
Vào năm 2001, bà bị luật pháp chế tài. Bà bị tố cáo đã ăn cắp rất nhiều tiền từ khách hàng của bà và bị kết án 2 năm tù. Trong thời gian ở tù, bà bắt đầu tham gia vào các buổi gặp gỡ những người đánh bạc khác, được hướng dẫn bởi một chuyên gia trị liệu để xây dựng lại cuộc sống. Bà nói, “Lúc đó tôi đã nhận thức được là tôi đã bị nghiện cờ bạc. Nhưng phải mất một thời gian tôi mới chấp nhận là tôi bị nghiện cờ bạc, cũng giống như những người khác”.
Cách đây 10 năm, ý tưởng cho rằng những cá nhân trở nên nghiện một sở thích nào đó chẳng hạn như cờ bạc cũng tương tự như bị nghiện một loại thuốc đã gây ra nhiều tranh cãi. Trước đây, các chuyên gia tư vấn không bao giờ nói với bà rằng bà là người nghiện cờ bạc; chính bà đã tự xác định bản thân bị nghiện cờ bạc. Ngày nay, các nhà nghiên cứu có ý kiến đồng thuận rằng, trong một số trường hợp, cờ bạc là một chứng nghiện thực sự.
Trong quá khứ, các bác sĩ khoa tâm thần thường xem thói quen cờ bạc như một động lực thôi thúc hơn là một chứng nghiện – một hành vi chủ yếu được thúc đẩy bởi nhu cầu giúp giảm bớt sự khao khát hơn là thèm muốn một cảm giác khoái lạc cực độ. Vào những năm 1980, trong khi cập nhật Sách Tham Khảo về Chẩn Đoán và Thống Kê Các Rối Loạn Tâm Thần (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders - DSM), Hiệp Hội Bác Sĩ Tâm Thần Hoa Kỳ (American Psychiatric Association - APA) đã chính thức phân loại thói cờ bạc do động lực thôi thúc (pathological gambling) là một rối loạn kiểm soát xung động (impulse-control disorder) – một tên gọi mơ hồ dành cho một nhóm các chứng bệnh phần nào có liên quan mà, vào thời gian đó, bao gồm thói ăn cắp vặt (kleptomania), chứng cuồng phóng hỏa (pyromania), và thói bức lông tóc để ăn (trichotillomania). Trong một động thái được xem là một quyết định tạo bước ngoặc, hiệp hội nào đã đưa chứng cờ bạc do sự thôi thúc vào các chứng nghiện được đăng trong ấn bản mới nhất của sách tham khảo, DSM-5, được xuất bản vào tháng 5 năm 2013. Quyết định này, sau 15 năm cân nhắc kỹ, phản ánh một sự hiểu biết mới về quá trình sinh học gây nghiện và đã thay đổi cách thức các bác sĩ tâm thần giúp những người bị nghiện cờ bạc.
Càng ngày càng cần đến các phương pháp điều trị hiệu quả hơn vì cờ bạc được xã hội chấp nhận và dễ tiếp cận hơn trước đây. Bốn trong số năm người sống ở Hoa Kỳ nói rằng họ đánh bạc ít nhất một lần trong đời. Với trường hợp ngoại lệ là tiểu bang Hawaii và Utah, mỗi tiểu bang ở Hoa Kỳ đều có một hình thức cờ bạc hợp lệ nào đó. Và bây giờ thậm chí bạn có thể cờ bạc tại nhà – điều bạn cần là kết nối mạng (internet) hoặc sử dụng điện thoại. Nhiều khảo sát thống kê đã ước tính rằng có khoảng 2 triệu người ở Hoa Kỳ bị nghiện cờ bạc, và khoảng 20 triệu công dân bị ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc làm và đời sống xã hội vì thói quen này.
Đặc Điểm Giống Nhau
Hiệp Hội Bác Sĩ Tâm Thần Hoa Kỳ đưa ra kết luận dựa vào các nghiên cứu gần đây về tâm lý học, khoa học thần kinh và di truyền học, chứng minh rằng nghiện cờ bạc có những đặc điểm giống nhau nhiều hơn người ta đã từng nghĩ trước đây. Nghiên cứu trong hai thập kỷ qua đã cải thiện đáng kể mô hình làm việc của các nhà khoa học thần kinh về cách thức thay đổi của não khi phát triển thành tình trạng nghiện. Ở giữa hộp sọ của chúng ta, môt loạt các mạng lưới mạch được biết đến như hệ thống thưởng (reward system) kết nối các khu vực não nằm rải rác liên quan đến trí nhớ, chuyển động, khoái lạc và động lực. Khi chúng ta tham gia vào một hoạt động giúp chúng ta tồn tại hoặc giúp chúng ta di truyền các gen, thì các tế bào thần kinh ở hệ thống thưởng sẽ phóng thích một chất dẫn truyền thần kinh dopamine, tạo cho chúng ta một cảm giác thỏa mãn và cổ vũ chúng ta hình thành thói quen thưởng thức những bữa ăn thân mật và quan hệ tình dục. Khi được amphetamine, côcain (cocaine) hoặc các loại thuốc gây nghiện khác kích thích, hệ thống thưởng sẽ phóng thích dopamine gấp 10 lần so với bình thường.
Sử dụng liên tục các loại thuốc này sẽ làm mất đi tác dụng tạo cảm giác hưng phấn của chúng. Các chất gây nghiện làm cho não bị chìm ngập trong chất dopamine và sau đó não trở nên thích ứng bằng cách sản sinh phân tử này với số lượng ít hơn, do đó trở nên giảm nhạy cảm với các tác dụng của chất này. Kết quả là, những người nghiện sẽ bị lờn thuốc, và phải cần đến liều lượng cao hơn để tạo cảm giác hưng phấn. Trong trường hợp nghiện nặng, người bị nghiện cũng trải qua những thay đổi về thể chất và tinh thần (withdrawal) – họ cảm thấy cơ thể bị bệnh, không thể ngủ và cơ thể bị rung lắc không thể kiểm soát – nếu não của họ thiếu một chất kích thích dopamine quá lâu. Vào cùng thời điểm đó, các lộ trình thần kinh kết nối hệ thống thưởng với vỏ não trước trán (prefrontal cortex) bị yếu đi. Nằm ở trên và phía sau mắt, vỏ não trước trán giúp cơ thể chế ngự các xung động(impulse). Nói cách khác, người bị nghiện càng sử dụng thuốc, thì họ sẽ càng khó ngừng lại.
Các nghiên cứu cho đến nay cho thấy rằng những người nghiện cờ bạc do động lực thôi thúc và những người nghiện thuốc (cấm) có nhiều yếu tố di truyền giống nhau về động lực thôi thúc và khuynh hướng tìm kiếm khoái lạc. Cũng giống như những người nghiện thuốc cần liều lượng mạnh để đạt cảm giác hưng phấn, những người nghiện cờ bạc do động lực thôi thúc chạy theo những canh bạc càng mạo hiểm hơn. Tương tự, cả hai nhóm người này gặp phải tình trạng cai nghiện (withdrawal) khi họ bị cách ly khỏi thuốc hoặc những canh bạc mà họ khao khát. Một số nghiên cứu chỉ ra rằng có một số người đặc biệt dễ bị nghiện thuốc và cờ bạc vì hệ thống thưởng của họ rõ ràng hoạt động kém hiệu suất – điều này có thể phần nào giải thích được lý do tại sao họ tìm kiếm những cảm giác kích thích cao độ ngay từ lúc đầu.
Càng hấp dẫn hơn, các nhà khoa học thần kinh đã biết được rằng các loại thuốc và cờ bạc có khả năng làm biến đổi nhiều hệ thống mạch não giống nhau theo những cách thức tương tự. Những phát hiện này rút ra từ những nghiên cứu về lưu lượng máu và các hoạt động điện trong não bộ con người khi họ thực hiện những nhiệm vụ khác nhau trên máy vi tính mà có thể mô phỏng theo các trò chơi ở sòng bạc hoặc kiểm tra khả năng kiểm soát xung động. Trong một số thí nghiệm, những lá bài mô phỏng được chọn từ những bộ bài khác nhau giúp cho người chơi thắng hoặc thua tiền; còn trong những nhiệm vụ khác, một người được thử thách phải phản ứng nhanh khi nhìn thấy một số hình ảnh xuất hiện thoáng qua trên màn hình nhưng bỏ qua một số hình ảnh khác.
Một nghiên cứu ở Đức vào năm 2005 sử dụng trò chơi đánh bài này cho thấy những người nghiện cờ bạc – tương tự như những người nghiện thuốc – đã bị lờn cảm giác kích thích cao độ: khi đánh thắng, những đối tượng này có mức điện não ở những khu vực quan trọng của hệ thống thưởng thấp hơn bình thường. Trong một nghiên cứu tại trường Đại Học Yale (Yale University) vào năm 2003 và một nghiên cứu tại trường Đại Học Amsterdam (University of Amsterdam) vào năm 2012, những người nghiện cờ bạc do động lực thôi thúc thực hiện các kiểm tra, có tác dụng đo xung điện, đã có mức điện não thấp một cách bất thường ở những khu vực não trước trán, các khu vực này giúp đánh giá các nguy cơ và ức chế các bản năng. Những người bị nghiện thuốc cũng thường có vỏ não trước trán thiếu hoạt lực.
Có thêm những chứng cứ cho rằng cờ bạc và thuốc làm biến đổi não theo những cách thức tương tự, xuất hiện ở một nhóm người không ai nghĩ đến: những người bị chứng rối loạn thoái hóa thần kinh, bệnh Parkinson. Đặc thù bởi hiện tượng cứng cơ và rung lắc, bệnh Parkinson xảy ra khi các tế bào sản sinh dopamine ở một vùng não giữa(midbrain) bị chết đi. Trong nhiều thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã lưu ý rằng một số lượng khá lớn các bệnh nhân Parkinson – khoảng 2 và 7% - là những người cờ bạc do động lực thôi thúc(compulsive gambler). Việc điều trị cho một chứng rối loạn thường góp phần tạo ra một rối loạn khác. Để giảm bớt các triệu chứng của bệnh Parkinson, một số bệnh nhân sử dụng thuốc levodopa và các loại thuốc khác có tác dụng làm tăng hàm lượng dopamine. Các nhà nghiên cứu cho rằng trong một số trường hợp, hàm lượng chất hóa học đi vào cơ thể sẽ làm não thay đổi theo cách làm cho các nguy cơ và các phần thưởng – ví dụ, những người chơi bài xì phé (poker) – càng trở nên hấp dẫn và những quyết định hấp tấp càng khó cưỡng lại.
Một sự hiểu biết mới về chứng mê cờ bạc do động lực thôi thúc cũng đã giúp các nhà khoa học tái định nghĩa tình trạng nghiện. Trước đây các chuyên gia từng cho rằng chứng nghiện là do phụ thuộc vào hóa chất, nhưng hiện nay họ định nghĩa chứng nghiện là sự theo đuổi liên tục một trải nghiệm mang lại cảm giác thỏa mãn cho dù nó sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Trải nghiệm đó có thể là cảm giác hưng phấn do côcain, heroin, hoặc cảm giác căng thẳng khi đặt cược gấp đôi số tiền tại sòng bạc mang lại. “Quan niệm trước đây cho rằng bạn cần phải tiêu thụ một loại thuốc có tác dụng làm biến đổi thành phần hóa học trong mô thần kinh (neurochemistry) ở não để trở nên nghiện, nhưng bây giờ chúng ta biết được rằng bất cứ điều gì chúng ta làm cũng sẽ biến đổi não bộ”, theo lời Timothy Fong, một bác sĩ khoa tâm thần và chuyên gia điều trị nghiện tại trường Đại Học California tại Los Angeles (University of California Los Angeles – UCLA). “Có thể nói rằng một số hành vi tạo cảm giác thỏa mãn cao độ, như cờ bạc, cũng có thể gây ra những thay đổi đáng kể trong cơ thể”.
Việc định nghĩa lại thói cờ bạc do động lực thôi thúc như một chứng nghiện không chỉ đơn thuần là một vấn đề về ngữ nghĩa: các chuyên gia trị liệu thực ra đã phát hiện rằng những người cờ bạc do động lực thôi thúc phản ứng tốt hơn với các loại thuốc và trị liệu thường được dùng cho các trường hợp nghiện thay vì các chiến lược chế ngự các cảm giác thôi thúc chẳng hạn như thói bứt râu tóc để ăn (trichotillomania). Vì những lý do vẫn chưa rõ căn nguyên, một vài loại thuốc chống trầm cảm được sử dụng để giúp thuyên giảm các triệu chứng của một số rối loạn kiểm soát xung động (impulse-control disorder: khó cưỡng lại những cám dỗ, sự thôi thúc, và xung động mà chúng có thể gây hại cho một người); tuy nhiên, các loại thuốc này không mang lại hiệu quả cho những người cờ bạc do động lực thôi thúc. Các loại thuốc được sử dụng để điều trị các trường hợp nghiện thuốc đã chứng minh là có hiệu quả hơn. Các loại thuốc đối vận thụ thể opioid (opioid antagonist), chẳng hạn như naltrexone, gián tiếp ức chế các tế bào não sản sinh dopamine, do đó giảm bớt những cảm giác thèm muốn.
Hàng loạt các nghiên cứu đã xác nhận rằng một phương pháp điều trị hiệu quả cho chứng nghiện là trị liệu hành vi nhận thức (cognitive-behavior therapy), trị liệu này dạy cho bệnh nhân cách kìm nén những ý nghĩ và thói quen ngoài ý muốn. Ví dụ, những người nghiện cờ bạc có thể học cách đối diện với những ý niệm phi lý, chẳng hạn như khái niệm thua liên tục hoặc suýt thắng – như 2 trong số 3 hình quả dâu (cherry) xuất hiện trên máy kéo ở sòng bạc – báo hiệu trước sắp thắng cược.
Điều đáng tiếc là, các nhà nghiên cứu ước lượng rằng trên 80% số người nghiện đánh bạc chưa bao giờ tìm kiếm trị liệu lúc ban đầu. Và trong số những người tiến hành điều trị, lên đến 75% số người này quay trở lại các sòng bạc, làm cho việc phòng chống trở nên quan trọng hơn. Trên khắp Hoa Kỳ - đặc biệt ở bang California – các sòng bạc đang cảnh giác về tình trạng nghiện cờ bạc. Marc Lefkowitz của Ủy Ban California về Vấn Đề Cờ Bạc thường xuyên huấn luyện các nhân viên quản lý sòng bạc và các nhân viên khác theo dõi những khuynh hướng gây lo ngại, chẳng hạn như những khách đánh bài bỏ ra nhiều tiền và dành nhiều thời gian để cờ bạc. Ông đề xuất các sòng bạc giúp cho những người đánh bạc chọn lựa để họ tự động ngưng cờ bạc và trưng bày các sách quảng cáo về nhóm Gamblers Anonymous (nhóm giúp cai nghiện cờ bạc) cũng như các chọn lựa trị liệu khác gần các máy rút tiền ATM và điện thoại công cộng. Người bị nghiện cờ bạc có thể là một nguồn tài chính khổng lồ cho các sòng bạc vào lúc ban đầu, nhưng sau đó nhiều người trong số này trở thành con nợ mà họ không có khả năng chi trả.
Bà Shirley, hiện nay đã 60 tuổi, đang làm việc như một nhà tư vấn trong một chương trình điều trị cho những người nghiện cờ bạc. “Tôi không chống lại việc cờ bạc”, bà nói. “Đối với đa số người, đó là một hình thức giải trí đắt tiền. Nhưng đối với một số người, đó là một sản phẩm nguy hiểm. Tôi muốn mọi người hiểu rằng bất kỳ ai cũng có thể trở nên nghiện cờ bạc. Tôi mong muốn tất cả các sòng bạc phải có trách nhiệm”. (Trở về đầu trang)
Nguồn (Sources):
0 comments:
Post a Comment