KIẾN THỨC TỔNG QUÁT
Hình vi ảnh virut viêm gan C được làm sạch từ tế bào cấy. Tỉ lệ: 50 nanometers
Bệnh viêm gan là “tình trạng sưng tấy của lá gan”. Đó là một rối loạn mà trong đó virut hoặc các cơ chế khác tạo ra tình trạng viêm các tế bào gan, dẫn đến các tế bào này bị tổn thương và hủy hoại. Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất của cơ thể, chiếm toàn bộ phần tư bên phải phía trên của bụng. Gan thực hiện trên 500 chức năng quan trọng. Một số vai trò quan trọng là:
- Gan chuyển hóa tất cả các chất dinh dưỡng mà cơ thể đòi hỏi, bao gồm protein, glucose, vitamins, và các chất béo.
- Gan sản sinh ra mật (bile), một dung dịch màu xanh được lưu trữ trong túi mật mà có chức năng giúp tiêu hóa các chất béo.
- Một trong những đóng góp chính của gan là làm giảm bớt các chất có tính độc hại, bao gồm rượu bia, amoniac, nicotin, thuốc, và các sản phẩm phụ do tiêu hóa.
Liver: Gan
Gallbladder: Túi Mật
Large intestine: Ruột già
Esophagus: Thực quản
Stomach: Bao Tử
Pancreas: Tuyến tụy
Small intestine: Ruột non
Rectum: Trực tràng
Thực quản, bao tử, ruột già và ruột non – được gan, túi mật, và tuyến tụy hỗ trợ – chuyển hóa các thành phần dinh dưỡng của thực phẩm thành năng lượng, và phân hủy các thành phần không dinh dưỡng thành chất thải và được bài tiết ra ngoài.
Các tổn thương đến gan có thể làm suy yếu các chức năng này và những quá trình khác. Bệnh viêm gan thay đổi tùy theo mức độ nghiêm trọng từ nhẹ, có thể hồi phục hoàn toàn, đến gây tử vong hoặc kéo dài suốt đời. Nó có thể xảy ra từ nhiều nguyên nhân khác nhau:
- Trong các trường hợp phổ biến nhất của bệnh viêm gan (viêm gan do virut), các virut đặc biệt sẽ gây tổn thương đến các tế bào gan và kích hoạt hệ thống miễn dịch chống lại sự lây nhiễm này. Một số yếu tố của hệ miễn dịch sẽ được sản sinh với số lượng lớn.
- Viêm gan cũng có thể xuất phát từ một chứng bệnh tự miễn dịch, trong đó các yếu tố của hệ miễn dịch được định hướng sai sẽ tấn công vào các tế bào gan của chính cơ thể mình.
- Tình trạng viêm gan cũng có thể xảy ra do các vấn đề về sức khỏe, thuốc, rượu bia, chất hóa học, và các chất độc hại của môi trường.
Tất cả các virut viêm gan có thể gây ra một dạng bệnh gan cấp tính (ngắn hạn). Một vài loại virut đặc biệt (B, C, và D), và một số dạng viêm gan không do virut có thể gây ra bệnh gan mãn tính (dài hạn). (Virut viêm gan A và E không phải là nguyên nhân gây ra bệnh gan mãn tính). Trong một số trường hợp, bệnh viêm gan cấp tính sẽ phát triển thành tình trạng mãn tính, nhưng bệnh viêm gan mãn tính tự nó cũng có thể xảy ra. Mặc dù bệnh viêm gan mãn tính thông thường là một tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn, nhưng những bệnh nhân mắc phải một trong hai trường hợp bệnh này cũng có thể có những mức độ nghiêm trọng khác nhau.
Bệnh Viêm Gan Cấp Tính. Bệnh viêm gan cấp tính có thể xuất hiện đột ngột hoặc từng bước, nhưng nó có thời gian bệnh có hạn định và hiếm khi kéo dài hơn 1 hoặc 2 tháng, cho dù nó có thể kéo dài lên đến 6 tháng. Thông thường, chỉ có tổn thương tế bào gan và những chứng cứ hoạt động của hệ thống miễn dịch tối thiểu. Rất hiếm khi bệnh viêm gan cấp tính do viêm gan B có thể gây ra những tổn thương gan nghiêm trọng hoặc thậm chí gây tử vong.
Viêm Gan Mãn Tính. Nếu bệnh viêm gan không hồi phục sau 6 tháng, thì được xem là mãn tính. Các hình thức mãn tính của bệnh viêm gan kéo dài khá lâu. Các bác sĩ thường phân loại bệnh viêm gan mãn tính bằng những dấu hiệu của mức độ nghiêm trọng:
- Viêm gan dai dẳng mãn tính thường là nhẹ và không tiến triển hoặc phát triển chậm, gây ra tổn thương không nhiều đến gan.
- Viêm gan hoạt tính mãn tính (chronic active hepatitis) bao gồm các tổn hại về gan và tổn thương tế bào tăng dần mức độ nghiêm trọng và lan rộng.
In aggressive hepatitis, the liver becomes chronically inflamed and fibrotic, shrinking slightly: Đối với bệnh viêm gan phát triển nhanh, gan sẽ bị viêm kéo dài và sau đó bị xơ hóa, và teo dần đi.
Viêm gan hoạt tính mãn tính là một loại bệnh gan do lây nhiễm, uống thuốc, các rối loạn về sự chuyển hóa hoặc tự miễn dịch. Sự hoại tử (chết) của các tế bào gan, viêm sưng hoặc xơ hóa có thể dẫn đến chứng gan suy. Tỉ lệ tử vong trong vòng 5 năm sau khi căn bệnh bắt đầu là 40-50% số bệnh nhân.
Viêm Gan Do Virut
Đa số các trường hợp viêm gan là do virut gây ra, các virut này nhiễm vào các tế bào gan và bắt đầu tiến hành quá trình tái tạo bản sao. Chúng được xác định bởi các chữ cái từ A đến G:
- Viêm gan A, B, và C là các dạng bệnh viêm gan do virut phổ biến nhất và là trọng tâm của bài viết này.
- Các loại virut viêm gan khác bao gồm viêm gan D và E. Viêm gan D là một dạng bệnh nghiêm trọng và không phổ biến mà có thể là mãn tính. Nó có liên quan đến viêm gan B, vì virut viêm gan D dựa vào virut viêm gan B để tái tạo bản sao. (Do đó, viêm gan D không thể tồn tại nếu virut viêm gan B không tồn tại). Viêm gan E, giống như viêm gan A, là một dạng bệnh cấp tính mà nó bị lây truyền khi tiếp xúc với nước hoặc thực phẩm bị nhiễm virut.
- Các nhà nghiên cứu đang điều tra thêm các loại virut khác mà có thể có liên quan đến những bệnh viêm gan mà không thể giải thích do các loại virut lạ gây ra.
Tên gọi của mỗi chứng bệnh viêm gan do virut phù hợp với loại virut gây ra bệnh đó. Ví dụ, bệnh viêm gan A do virut viêm gan A (HAV) gây ra, bệnh viêm gan B do virut viêm gan B (HBV) gây ra, và bệnh viêm gan C do virut viêm gan C (HCV) gây ra.
Các nhà khoa học không hiểu được chính xác làm sao các loại virut này thật sự gây ra bệnh viêm gan (sưng gan). Khi virut tái sản sinh trong gan, một số protein và các men xúc tác, bao gồm nhiều loại bám vào bề mặt protein của virut, cũng được sản sinh. Một vài loại trong số này có thể là nguyên nhân trực tiếp làm tổn thương gan. Các nhà nghiên cứu đang điều tra mức độ gia tăng của một số yếu tố miễn dịch chuyên biệt, bao gồm các nhóm phụ tế bào T, các nhóm phụ này được tìm thấy trong gan của bệnh nhân mắc bệnh viêm gan C hoặc B. Các tế bào T là những yếu tố kháng nhiễm quan trọng của hệ miễn dịch mà chúng có thể tiết ra những chất gây viêm có hiệu lực mạnh (yếu tố tiêu diệt khối u: tumor necrosis factor và interferon gamma) mà có thể liên quan đến các tổn thương gắn liền với bệnh viêm gan B và C.
Các Dạng Viêm Gan Không Do Virut Gây Ra
Bệnh Viêm Gan Tự Miễn Dịch. Bệnh viêm gan tự miễn dịch (autoimmune hepatitis) là một dạng hiếm của bệnh viêm gan mãn tính. Giống như các rối loạn tự miễn dịch khác, nguyên nhân chính xác của nó vẫn chưa được hiểu rõ. Bệnh viêm gan tự miễn dịch có thể tự nó phát triển hoặc phối hợp với các rối loạn khác, như lupus ban đỏ hệ thống. Đối với các rối loạn tự miễn dịch, hệ miễn dịch bị định hướng sai sẽ tấn công các tế bào và các bộ phận của chính cơ thể đó (trong trường hợp này mục tiêu là gan).
Viêm Gan Do Rượu Bia. Khoảng 20% những người uống nhiều rượu bia sẽ phát triển bệnh viêm gan do rượu bia (alcoholic hepatitis), thường ở độ tuổi từ 40 đến 60. Bên trong cơ thể, rượu bia phân hủy thành các chất hóa học khác nhau, một số chất hóa học đó rất độc hại cho gan. Sau nhiều năm uống rượu bia, tình trạng tổn thương gan có thể diễn biến rất nghiêm trọng, dẫn đến bệnh xơ gan. Mặc dù việc uống rượu bia nhiều tự nó không phải là nguy cơ chính gây ra bệnh viêm gan do rượu bia, nhưng các yếu tố di truyền có thể đóng một vai trò làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm gan do rượu bia.
Bệnh mỡ trong gan không do rượu bia (nonalcoholic fatty liver disease - NAFLD) ảnh hưởng đến 10 – 24% dân số. Nó bao gồm một số chứng bệnh, như bệnh mỡ trong gan (steatohepatitis – steato: mỡ; hepatitis: sưng gan) không do rượu bia (nonalcoholic steatohepatitis - NASH). Bệnh mỡ trong gan không do rượu bia có các đặc tính tương tự như bệnh viêm gan do rượu bia, đặc biệt là gan chứa nhiều mỡ, nhưng nó lại xảy ra ở các cá nhân uống ít hoặc không uống rượu bia. Quá béo phì và bệnh tiểu đường là các nguy cơ chính gây ra bệnh mỡ trong gan cũng như tạo ra các biến chứng do bệnh mỡ trong gan gây ra. Bệnh mỡ trong gan không do rượu bia thường là lành tính và phát triển rất chậm. Tuy nhiên, ở một số bệnh nhân, nó có thể dẫn đến bệnh xơ gan, suy gan, hoặc ung thư gan.
Bệnh Viêm Gan Do Thuốc. Vì gan đóng một vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa các loại thuốc, do đó thuốc có thể gây ra các phản ứng tương tự như những phản ứng của bệnh viêm gan cấp tính do virut. Các triệu chứng có thể xuất hiện bất cứ lúc nào sau khi bắt đầu được điều trị bằng thuốc. Trong đa số các trường hợp, các triệu chứng này sẽ biến mất khi ngưng dùng thuốc, nhưng trong các trường hợp hiếm chúng có thể phát triển thành bệnh gan nghiêm trọng. Các loại thuốc được lưu ý là có tương tác với gan bao gồm halothane, isoniazid, methyldopa, phenytoin, valproic acid, và các loại thuốc thuộc nhóm sulfonamide. Sử dụng thuốc acetaminophen (Tylenol) với liều lượng khá cao được xem là gây ra tổn thương nghiêm trọng đến gan và thậm chí gây tử vong, đặc biệt khi uống chung với rượu bia.
Bệnh Viêm Gan Do Chất Độc Hại (Toxin-Induced Hepatitis). Một vài loại thực vật và chất độc hóa học có thể gây ra bệnh viêm gan. Các chất độc hại này được tìm thấy trong nấm độc, và các chất hóa học công nghiệp như vinyl chloride.
Bệnh Viêm Gan Do Rối Loạn Chuyển Hóa (Metabolic-Disorder Associated Hepatitis). Các rối loạn về chuyển hóa do di truyền, như bệnh nhiễm sắc tố sắt mô (hemochromatosis: tình trạng tích lũy sắt trong cơ thể) và bệnh Wilson’s (tình trạng tích lũy chất đồng trong cơ thể) có thể gây ra sưng và tổn thương gan.
0 comments:
Post a Comment